Coronavirüs ile ilgili merak edilen soru ve cevaplar

Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan Coronavirus (2019-nCoV) hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için hazırladık…

Dünyanın, bulaşma yolu olarak en hızlı ve kontrolü en zor olan, solunum yolu ile bulaşan bir virüs ile yeniden karşı karşıya olduğunu unutmadan manipülatif hareketlere dikkat edilmeli, doğru yerden doğru bilgi alınmalı, panik yapılmamalı. Şu an Türkiye’de kanıtlanmış 191 kişi ve 2 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Tabi burada bunu belirtmeliyiz bu vakaya yakalanan vatadanşların yurt dışından gelen ve 3 tanesi umreden gelen kişiden çıktığı belirlenmiştir.

YENİ CORONAVİRÜS 2019 NEDİR?

Solunum yolu ile yani, çok kısa zamana geniş kitlelere ulaşabilip hastalandırabilecek bir bulaşma yolu ile bulaşan, Çin’de ortaya çıkmış bir virüstür. Çin, çok çeşitli besinlerin (hayvan, böcek vb.) yoğun tüketildiği, çok kalabalık bir ülke olduğu için, aslında hayvanların taşıdığı bazı mikroplar insana adapte
olma imkânını sıklıkla orada buluyorlar. Bu mikroplar yepyeni ortaya çıktıkları için onlara karşı “bağışık” olma durumumuz “sıfır” oluyor; yani virüs, hastalanma potansiyeli olan herkesi hastalandırıyor. Burada, herhangi bir mikrobun herkesi hastalandırmadığını, sadece belli kişilerin hastalandığını ve sadece, yine belli kişilerin (kronik hastalığı olanlar, zayıf/düşkün/çok yaşlı kişiler) ağır hastalandığını da bilmek lazım.

CORONAVİRÜS NASIL BULAŞIR?

Virüs solunum yolu ile bulaşır. Burada, tüm araştırmalar kesinleşmemiştir; bu yüzden, “Her türlü solunum yolu” demek gereklidir.

Yani mikrop, öksürmek veya tıksırmakla havada belli sürede asılı kalabilir. Virüs, tabii ki öpüşmek ve en yaygın olarak eller ile de bulaşır. Normalde hastalığı alan bir kişi, hasta olduğunun farkına varmadan ve belirtiler ortaya çıkmadan virüsü yaymaya başlayabilir. Burada, “inkübasyon dönemi” dediğimiz bir “kuluçka” dönemi vardır. Ancak yeni Coronavirus için bu, tam olarak ortaya çıkarılmaya çalışılıyor. Şimdilik kuluçka süresinin 2-14 gün olduğu düşünülüyor.

CORONAVİRÜS BELİRTİLERİ NELER?

Ateş, öksürük ve nefes darlığı, başlıca sözü edilen belirtiler. Ancak her türlü solunum yolu hastalığı belirtilerini dikkate almakta yarar var. Burun akıntısı, halsizlik, vücut ağrısı da belirtiler arasında yer alıyor.

KİMLER RİSK ALTINDA?

• Herkes, çünkü bu yeni bir virüs ve kimse bağışık değil. Herkes hastalık belirtisi göstermeyebilir.
• Hastalananların hepsi, ağır hastalık geçirecek anlamına da gelmez.

CORONAVİRÜS TEDAVİSİNDE NE YAPILIR?

Spesifik, yani Coronavirus’e özgü (Coronavirus’ü “öldüren”) bir ilaç yoktur. Bu, virüs hastalıklarının çoğu için böyledir. Ağır hastalanan kişilerin yatırılarak, “destekleyici tedavi” görmeleri gerekir. Yani nerede sıkıntılı bir durum varsa onu çözmeye yönelik tedaviler yapılır. Eklenen başka mikroplar (bakteri enfeksiyonu) olduğunda, onlar tedavi edilir.

HASTA OLMAMAK İÇİN ALINABİLECEK ÖNLEMLER VAR MI?

Sağlık durumumuzu en üst düzeyde tutmak, dengeli ve iyi beslenmek, stresle başa çıkabilmek, yeterli uyumak her türlü hastalığa karşı yapabileceğimiz en önemli şeydir. Ayrıca kontrolsüzce etrafa aksırıp, tıksırmamak, öksürürken ağzımızı mendille kapatmak, ellerimize solunum salgılarımızı bulaştırmamak, bulaşırsa sabunla yıkamak, dezenfekte etmek önemli. El hijyenine dikkat edilmeli, en azından bu dönem el sıkışmamalı. Bunun dışında, gündemi takip ederek, toplu taşıma davranışlarımızı güncel tutmak (maske takmak vb.), tek kullanımlık mendil, el dezenfektanları taşımak, elleri “gereken her durumda” sabunla yıkamak, bu dönem asla el sıkışmamak, solunum yolu enfeksiyonu belirtileri gösteriyorsak kişisel bulaştırmama davranışları edinmek, gerekirse evden çıkmamak alınabilecek önlemler arasında.

SEYAHATTEN GELENLER NELERE DİKKAT ETMELERİ LAZIM?

Hasta olma ihtimali olanların maske takması, etrafa bulaştırmaması açısından önemli. Korunmak açısından da maske takmamız önemli. Ancak bu maskeler küçük, her yerde satılan maskelerden değil, “N95” dediğimiz çok ince porları olan, yani bakteri, virüsü geçirmeyecek şekilde porları olan özel maskelerden olması gerekiyor. Bu tür maskelerin kullanılması da en önemli çözümlerden biri. Ayrıca solunum yolu enfeksiyonunu düşündürebilecek belirtiler görüldüğünde hemen bir hekime başvurmak önemli.

A.B.D.’deki hastalık kontrol merkezi (CDC, Center for Disease Prevention) virüsün uyarı seviyesini 3 olarak değerlendiriyor ve eğer Çin’e gidilmesi gerekiyorsa, koruyucu bir ilaç, aşı vb. olmadığı için, kişisel koruma önlemlerini en üst düzeyde uygulayarak, yeterince tedarikli olarak, mutlaka maske (ve her şeyin yedeğini) tedarik ederek hareket etmeli.

KORONA VİRÜSLERİN YAYILIMI VE KORUNMA

Insan koronavirüsleri sıklıkla enfekte olmuş bir kişiden başkalarına yayılır.

• Öksürme ve hapşırma gibi hava yoluyla
• El ile dokunmak veya el sıkışmak gibi yakın kişisel temasla
• Üzerinde virüs bulunan bir nesneye veya yüzeye dokunduktan sonra ellerinizi yıkamadan önce ağzınıza, burnunuza veya gözlerinize dokunmakla
• Nadiren, dışkı kontaminasyonuyla

Mutlaka bu konuyu ciddiyetini algılayıp yaşam şeklinizi ve beslenmenize dikkat etmelisiniz.